Kontynenty 4/2013

Vade mecum. Pójdź ze mną. Tam. Tędy. – Zobacz – powiedział. Odwróciłem głowę. W polu stał pomnik: czołg ciemnozielony, który miażdży czołg żółty. Triumf. Jak w ołtarzu, którego już nie ma w kościele, który już nie jest mój – pomyślałem. Była w nim rzeźba Maryi i węża. Ona miażdżyła mu głowę, a on miażdżył jej piętę. Objechaliśmy to świeckie sacrum powoli, patrzyliśmy uważnie. Nie zatrzymaliśmy się, poza czołgami nic więcej nie było tu do oglądania. Droga wyginała się w lekki łuk. – Odbijemy, muszę ci pokazać Svidník.

Szpaler postkomunistycznych blokowisk i pawilonów był tak nierealny w tym krajobrazie, w tym czasie, że nigdy go już nie zapomnę. Za miastem czarniawi chłopcy w swetrach robionych na drutach zastygli na moment na wydeptanej łące. „Zimowy pejzaż z łyżwiarzami i pułapką na ptaki” Bruegla – pomyślałem. Omietli wzrokiem nasz samochód i znów pognali za piłką. – Cyganie, na pewno. Tylko oni tu grają, innym się nie chce.

Był listopad. Jechaliśmy tak od Dukli do Tokaju. Zaczęliśmy trochę wyżej, na polnych traktach, które kiedyś prowadziły od wsi do wsi, a teraz już tylko od krzyża do krzyża. Kamienny Chrystus ma chłopską twarz. Nie zobaczyłbym go. Nie przyjrzałbym się biblijnym czołgom. Ominąłbym kosmiczne miasto i przemknął obok Bruegla. Kupiłbym parę butelek wina w Tokaju i po prostu wrócił. Przejechałbym tę trasę, ale nie po znał bym Twojej drogi.

Dzięki, Andrzeju.

A teraz Wy pójdźcie z nami – nad Liwiec, do Albanii, na Montjuďc, Lampedusę, do Etiopii, Sudanu, Tybetu, Tadżykistanu, Indii, na Kołymę, Galapagos… Zapraszam.